دراین همایش «منوچهر جهانیان» - رییس دانشکده علوم گردشگری دانشگاه علم وفرهنگ وعضو هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران - با اشاره به لزوم توجه به توانمندی‌ها وپتانسیل‌های گردشگری منطقه آران وبیدگل، چالش‌ها و فرصت‌های توسعه گردشگری، گفت: صنعت گردشگری به عنوان یکی از مهم‌ترین و پر درآمد‌ترین صنایع جهان در آغاز هزاره سوم به شمار می‌رود که بخش قابل توجهی از درآمد‌های ارزی کشورها را به خود اختصاص می‌دهد.

وی تاکید کرد: در دنیای صنعتی امروز بسیاری از افراد در پی گذراندن اوقات فراغت خود در مکان‌هایی دور از شهر و در بستر طبیعت است به طوری که از اضطراب و هیاهوی زندگی شهری فاصله گیرند. همچنین در میان حوزه‌های مختلف گردشگری، گردشگری سلامت به دلیل قابلیت‌ها و مزیت‌های رقابتی از توجهی دو چندان برخوردار است و رشد شتابان در میان سایر اشکال گردشگری از خود نشان داده‌اند.

دکتر جهانیان خاطرنشان کرد: با توجه به این‌كه امروزه گردشگری درمانی فعالیتی رو به رشد در بخش گردشگری محسوب می‌شود و با توجه به وجود پتانسیل های بسیار زیاد آن در کشور بدیهی است احداث هتل كلینیك‌ها و دهكده‌های درمانی به عنوان تاسیسات مورد نیاز و جاذبه‌های گردشگری سلامت قدم های اولیه در این امر به شمار آید.

عضو هیات مدیره انجمن علمی گردشگری ایران افزود: در این راستا امروزه یکی از متداول‌ترین راه ‌ای توسعه گردشگری سلامت، دهکده سلامت در ساختگاه طبیعی مانند کوهستان، ساحل و کویر به همراه سایر فعالیت‌های تفریحی و درمانی مرتبط با آن است. از طرف دیگر کویر دارای پتانسیل‌های درمانی بالقوه‌ای است که کمتر به آن توجه شده است که از جمله آن می‌توان به نمک درمانی، شن درمانی، پیاده روی در کویر، مدیتیشن، گیاهان دارویی و .... اشاره کرد. بنابراین تحقیق پیشرو سعی دارد با شناسایی پتانسیل‌های موجود در کویر الگو مناسب جهت یک مرکز اقامتی و گردشگری درمانی در مناطق کویری ارائه دهد.

رییس دانشکده گردشگری دانشگاه علم و فر هنگ عنوان کرد: تحقیقات نشان می‌دهد که مناظر شهری آشفته و متراکم و فاقد عناصر طبیعی، به دلایل متعددی از جمله افزایش استرس و کاهش تمرکز در ادراک موجب اختلال در میزان کارآیی و در بلند مدت منجر به بیماری می‌گردد. مناظر طبیعی دارای کیفیت‌هایی هستند که ارضاء کننده نیاز های بیولوژیکی انسان هستند. ارتباط فطری انسان با طبیعت سبب می شود تا برخی تماس ها با دنیای طبیعی، به طور طبیعی بر سلامتی تاثیر بگذارند. همچنین با شناخت و آگاهی از تاثیراتی که کویر می تواند در آرامش روحی و ایجاد روحیه شاداب بگذارد و همچنین عواملی که در کویر می تواند باعث درمان گردد می‌توان از آن استفاده نمود.

جهانیان افزود: مرکز اقامتی و درمانی کویر هم در صنعت گردشگری و هم از نظر خواص درمانی، موارد استفاده فراوانی دارد. این مرکز به همراه تاسیسات اقامتی یکی از عوامل مهمی است که برای جلب گردشگران در صنعت گردشگری می تواند مورد استفاده قرار گیرد. زیرا با توجه به نو بودن این ایده در کشور افراد بسیار زیادی برای گذراندن دوره نقاهت و استفاده از امکانات درمانی این مرکز مدت زمانی را در آن خواهند گذراند. علاوه بر افراد بیمار بسیاری از افراد سالم نیز برای استراحت به این مراکز مراجعه می کنند. در نتیجه از نظر جلب گردشگر می توان آن را در مقام ممتازی قرار داد.

پتانسیل‌های درمانی کویر نیز یکی از مزیت هایی است که با برنامه ریزی صحیح می توان از آن بهره گرفت و به توسعه گردشگری سلامت کمک کرد.

مهمترین توانمندی های شهرستان آران وبیدگل

گردشگری ورزشی

فاصله مناسب منطقه از شهر، عدم وجود کاربری‌های مختلف و همچنین وجود دشت صاف و تپه‌های ماسه‌ای از توان بالقوه منطقه برای برگزاری انواع مسابقه‌های موتورسواری و رالی می باشد. دربرنامه ریزی و مکان یابی مناسب و همچنین سرمایه گذاری امکان گسترش گردشگری ورزشی در کویر مرنجاب وجود دارد. هر چند هم اکنون در منطقه چنین فعالیت های بدون برنامه وصرفا تفریحی انجام می گیرد واثار مخربی بر محیط طبیعی و فرهنگی منطقه وارد می نماید.

گردشگری زیارتی

در این منطقه اماکن مقدس دینی و زیارتگاه‌هایی وجود دارد از جمله امام زاده هلال ابن علی از فرزندان حضرت علی (ع) که هرساله زائران فراوانی برای زیارت به منطقه سفر می‌نمایند.

گردشگری علمی

تمرکز بالای ۸۰ درصدی عوارض خشک و بیابانی در یک محدوده کوچک بالاترین توان را برای پذیرش دانشجویان، محققان و پژوهشگران نشان می دهد. همچنین آسمان صاف و زیبای کویر موجب جذب منجمان به منطقه شده است.

گردشگری تاریخی

وجود کاروانسرای تاریخی مرنجاب در منطقه نشان دهنده توان منطقه برای جذب توریسم تاریخی و فرهنگی است که درباره دلیل ساخت این قلعه و کاروانسرا در کنار دریاچه نمک، باید گفت که با هدف نظامی ساخته شده است. بالای کاروانسرا به شکل سنگرهای دیده‌بانی است و همیشه ۵۰۰ پاسدار مسلح در قلعه حضور داشتند و امنیت عبور کالا از چین به اروپا و بالعکس را در این منطقه تامین می کردند (نیک اندیش، ۱۳۸۸، ۶۷). همچنین نزدیکی این منطقه به شهرهایی چون کاشان با پتانسیل بالای گردشگری تاریخی مانند: خانه طباطبایی ها، آب انبارها، کاروانسرا ها و دیگر آثار تاریخی اش و همچنین آثار تاریخی نزدیک به منطقه مانند کاروانسرای قصر بهرام واقع در شرق منطقه، می توان به جذب گردشگر تاریخی کمک کند.

جاذبه های طبیعی

جزیره سرگردان

در شمال کویر مرنجاب به فاصله نه چندان دور تپه ای است که به جزیره سرگردانی شهرت دارد. این جزیره که بلندترین نقطه آن در حدود ۸۰۸ متر بالاتر از سطح آب های آزاد است از سنگ های متخلخل آتشفشانی تشکیل شده است و عاری از هر گونه پوشش گیاهی است. مناظر دریاچه نمک از فراز این جزیره آنچنان بدیع و زیباست که هر بیننده‌ای را به خود جذب می‌کند. اطلاق نام سرگردان به این خاطر است که هنگامی که از فاصله دور به این جزیره نگاه می‌کنند دو انتهای جزیره در افق محو می‌شوند و منظره‌ای مانند کشتی سرگردان در دریای بیکران کویر پدید می‌آورد.

دریاچه نمک

موقعیت خاص دریاچه نمک و نحوه تشکیل چند ضلعی‌های منظم لانه زنبوری با دیوار‌های کریستالی و بلورین در سطح دریاچه از چنان منظره چشم نوازی برخوردار است که چنانچه، راه ارتباطی آن تا حدودی ساماندهی شود می‌تواند به یکی از پر جاذبه‌ترین مناطق سیاحتی تبدیل شود، کما این‌که هم اکنون نیز صدها سیاح و جهانگرد داخلی و خارجی از آن بازدید می کنند. به علاوه سایر مناظر کویری و گیاه های مختلفی که در اطراف آن می روید به طور کلی از نظر اکوسیستم حائز اهمیت است.

آسمان کویر

طلوع و غروب زیبای خورشید در افق باز کویر به همراه آسمان پر ستاره عاملی است که هر ساله بسیاری از گردشگران و گروه‌های نجومی را به این منطقه می‌کشاند تا در بام کاروانسرا مستقر شوند و تلسکوپ ها و دوربین های خود را به سوی آسمان نشانه روند و زیبایی های آسمان را در سکوتی شگرف رصد کنند.

پارک ملی کویر

از جمله مناطق اطراف کویر مرنجاب می‌توان به پارک ملی کویر در شرق این منطقه اشاره نمود. این منطقه مجموعه‌ای شبیه جزیره است که بین دریاچه نمک، کویر ریگ، کویر مرکزی و کویر کوهسار محصور شده و نمونه بارزی از بیابان ها و استپ‌های کم آب است. این منطقه در سطح کره زمین یکی از نقاطی است که به عنوان ذخیره گاه کره باید مورد حفاظت قرار‌گیرد. کل، بز، میش، قوچ وحشی، گربه شنی، یوزپلنگ ایرانی، جوامع گیاهی متنوع، کاروانسرای قصر بهرام و وجود چشمه‌های متعددی چون چشمه شاهی، عین الرشید و سیاه کوه از مهم ترین جاذبه های این پارک است.

پتانسیل های درمانی کویر

نمک درمانی

نمک درمانی اشاره به طیف وسیعی از تکنیک‌هایی دارد که در آن ذرات نمک را با هدف بهبود علائم بیماری ریوی استنشاق می‌کنند. این ممکن است از طریق آرامش در غارهای نمک و یا اتاق های مصنوعی که در نمک پوشیده شده است و ذرات نمک در هوا معلق است تا بازدید کنندگان از آن استنشاق نمایند. روش دیگر استفاده از لوله‌های نمک یا دستگاه‌های دیگر می‌باشد. (Asthma Australa) نمک درمانی از حمام گرم آب و نمک برای رفع خستگی پاها نمونه بارز استفاده از نمک برای درمان می‌باشد. سونا‌های نمکی انفرادی و دسته جمعی، لوله نمک، استراحت‌های نمکی در درون غار‌های نمکی و دیگر موارد از نمونه های بارزی هستند که هم اکنون در سراسر دنیا برای افراد و گردشگرانی که دارای بیماری اسم هستند و یا نیاز به آرامش اعصاب دارند و یا کاربران کلاس‌های یوگا و مدیتیشن توصیه می‌گردد.

ماساژ درمانی

عبارت است از دست ورزی بر روی بافت‌های نرم بدن. این درمان به رهایی از استرس و فشار عضلانی و درد ناشی از صدمات و سرعت بهبود ناراحتی‌های حاد و مزمن كمك می‌كند. امروزه میلیون‌ها نفر در سراسر جهان از این روش جهت مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌كنند. یک فرد در تمام ادوار زندگی اعم از دوران طفولیت، رشد، بلوغ و کهنسالی می‌تواند از فوائد ماساژ شامل، افزایش ضریب هوشیاری و تفکر، افزایش اعتماد به نفس و تمرکز، بهبود جریان خون و لنف، افزایش قابلیت ارتجاعی بافت‌های بدن، تقویت سیستم عصبی و ایمنی بدن، تسکین و بهبودی درد و گرفتگی‌های عضلانی ناشی از آسیب‌های ورزشی، جراحی و تصادفات، افزایش قابلیت جذب غذا و نهایتاً خواب آرام استفاده نماید. استرس، کمر درد، اضطراب، سر درد، بی خوابی و بی اشتهایی، آرتروز و ... تنها نمونه‌های کوچکی از بیماری‌هایی هستند که از طریق ماساژ قابل بهبود و حتی درمان می باشند. ارائه خدمات ماساژ در تعدادی از هتل‌های کیش از جمله هتل داریوش و هتل مارینا پارک مرسوم می‌باشد که نقش تاثیرگذار در افزایش رضایت‌مندی گردشگران ایفا می‌کند.

شن درمانی

ریزه‌های شن از نیروها و انرژی های بسیار زیادی تشكیل شده است داخل شن‌های كه دانه‌های ریز می‌باشند چینی‌ها به جای متوسل شده به انواع درمان های امروزی از شن درمانی استفاده می کنند که در بسیاری از موارد از این طریق بهبودی حاصل شده است. این درمان نیاز به تجهیزات خاصی ندارد، فقط برخی مناطق خاص باید برای این کار در نظر گرفته شود. شن درمانی، یکی از درمان‌های سنتی ایرانی است که از قدیم رواج داشته است. کویر‌های ایران به خصوص ریگان که در جنوب شرق استان کرمان قرار دارد دارای شن های شفا بخش هستند که همه ساله گردشگران بسیاری را به خود جذب می کنند تا با دراز کشیدن بر روی ریگ ها امراض پوستی، مفاصل و استخوان هایشان را درمان کنند.

رایحه درمانی

این شیوه درمانی به مفهوم استفاده از عصاره و روغن‌های معطر گیاهی با مقاصد درمانی و زیبایی است. معمولاً این عصاره ها از گل، ریشه یا پوست گیاه به شیوه های مختلف استخراج می شوند، به نحوی که خلوص و خاصیت عطری عصاره حفظ گردد. روغن‌ها به دو روش روان شناختی و فیزیولوژیکی بر بدن موثرند. در شیوه فیزیولوژیکی روغن‌ها به واسطه افشانه، استحمام با کمپرس‌های حاوی روغن یا از طریق ماساژ بر روی پوست به راحتی جذب بدن می‌شود. از سوی دیگر استشمام این عصاره‌ها با تولید شیمیایی موثر بر اعصاب مانند اندرونین و انکفانین موجب تسکین روحی می‌گردد. بدیهی است که انتخاب روغن باید بر اساس نوع پوست صورت گیرد.

خورشید درمانی (حمام آفتاب)

علاوه بر این که کل حیات ما به انرژی خورشیدی وابسته است، نور خورشید مزایای درمانی بسیاری نیز دارد از جمله این‌که قرار گرفتن در معرض نورخورشید، رنگ پوست را شفاف و درخشان می‌سازد و باعث درمان برخی از بیماری‌های پوستی می‌شود، تحقیقات نشان داده است که اشعه خورشید، سیستم دفاعی بدن را تقویت می‌کند، اشعه خورشید روی روحیه و رفتار ما تأثیر مستقیم دارد، نور خورشید برای مشکل بی‌خوابی مفید است، خورشید احتمال ابتلا به بیماری سرطان را کاهش می‌دهد، قرار گرفتن در معرض تابش خورشید، باعث تقویت سیستم قلب و عروق می‌شود. همچنین نور خورشید به گردش خون، تپش قلب و فشار خون کمک می‌کند و میزان قند و کلسترول خون را نیز تنظیم می‌کند.خورشید همچنین از طریق تحریک غده تیروئید، میزان متابولیسم بدن را افزایش داده و بدین ترتیب باعث کاهش وزن می شود. پروفسور کردوانی نیز در ارتباط با قابلیت‌های درمانی کویر می‌گوید: «سوراخ نبودن لایه اُزن در فضای بالای کویر لوت، از مهمترین قابلیت های این دشت بزرگ ایران است و اشعه آفتاب در کویر لوت نه تنها خطرناک نیست، بلکه خاصیت درمانی نیز دارد. بنابراین، آفتاب درمانی از قابلیت های مهم کویر لوت است.»

آب درمانی

درمان با آب استفاده از آب برای معالجه بیماری‌ها و نارسایی‌ها است که بر اساس ویژگی‌های حرارتی و مکانیکی صورت می‌پذیرد. آب گرم یا داغ با اتساع مویرگ ها به افزایش توزیع مواد مغزی و اکسیژن بین بافت‌ها و اعضا بدن کمک می‌کند و اثراتی شامل عفونت زدایی، افزایش جریان خون،کاهش مواد سمی و تقلیل درد و خستگی از طریق انقباض عضلات بر آن را داراست. آب سرد یا خنک نیز سبب انقباض مویرگ ها شده و باعث کاهش تورم می‌شود.

مراقبه(مدیتیشن)
از دیرباز تاکنون ، کویرها مکان‌‍‌هایی برای الهام گرفتن و خود سازی معنوی برای افراد بوده است. مراقبه در بیابان با آشنایی و اهمیت چشم انداز محلی و گیاهان آغاز خواهد شد و ترکیبی از آموزش و تمرین آرامش و تمرکز حواس را ارائه می‌کند. مراقبه در کویر برای همه مردم با هر نوع سنت و اعتقاد معنوی در نظر گرفته شده است. این فعالیت شامل انجام ورزش های تمرکز حواس (یوگا)، وعده‌های غذایی مفید و پیاده روی‌های طولانی در کویر است.

روان درمانی

در اواخر دهه نود میلادی موج اندیشه جدیدی، جوامع اروپایی و آمریکایی را فرا گرفت و تعداد زیادی از مردم این سرزمین در جستجوی خدای گم شده خویش به عرفان شرقی روی آوردند. تعلیمات ارائه شده در آیین بودا و تصوف شرقی که مراقبه و گوشه نشینی را به رهروان خود توصیه می‌کند، سبب شده تا بسیاری از جهانگردان برای یافتن خلوت خویش و یگانگی با نیروی جهانی به دنبال اماکن بکر و دست نخورده طبیعی باشند و در این میان کوه‌ها و کویر‌های ایران مامنی برای آن‌ها است(گل شیری اصفهانی، ۱۳۹۴، ۸۱).

«ایرج مرادی»- مستند ساز و تهیه کننده مجموعه مستند "کویر ایران" - به علاقه جهانگردان خارجی برای حضور در کویر ایران و تجربه سکوت زیبای آن اشاره کرده و می‌گوید:« روان درمانی با بیابان به یکی از دلایل سفر جهانگردان اروپایی تبدیل شده و بسیاری از آنها برای استفاده از سکوت و انرژی کویر به مناطق کویری سفر می‌کنند. او بیان می‌کند که تجربه آندره ژید از مراقبه در بیابان سبب شده تا قشر جدیدی از گردشگران که به دنبال عرفان شرقی هستند مشتاقانه روزهای متوالی را در دل کویر ایران سپری کنند.»

مهمترین چالش های منطقه

• بیابان‌زایی و خشکسالی
• بارندگی کمتر از ۱۰۰ میلی متر
• عدم توجه به زیرساخت‌ها
• عدم تعامل و هماهنگی بین بخشی
• آلودگی‌های زیست محیطی
• عدم توجه به معماری همگام با پایداری محیطی

مهم‌ترین پیشنهادهای کاربردی و اجرایی

• تعامل، همکاری و هماهنگی بین بخشی و فرابخشی بین مجموعه‌ها و دستگاه‌های دولتی و خصوصی برای توسعه گردشگری منطقه
• استفاده از تبلیغات حرفه‌ای و نوین و بکارگیری تجهیزات و فناوری‌های جدید و مدرن برای معرفی محصولات گردشگری منطقه
• برندسازی محصولات گردشگری منطقه در سطح ملی وبین المللی
• ایجاد فراهم آوردن زیرساخت‌ها و امکانات مورد نیاز گردشگران
• توجه به بازاریابی اجتماعی در جهت رفاه عمومی و به‌ویژه ساکنین جامعه میزبان و محلی
• توجه به مدیریت مقصد و مقصد سازی منطقه برای جذب گردشگران داخلی و بین المللی

انتهای پیام

منبع:سیناپرس